هلیکوپتر ترابری شینوک (CH-47)
مشخصات هلیکوپتر ترابری: شینوک سی اچ-47 / Chinook CH-47
|
نوع هلیکوپتر: هلیکوپتر ترابری |
کشورسازنده: ایالات متحده آمریکا
|
شرکت سازنده: شرکت بوئینگ
|
تاریخ نخستین پرواز: 21 سپتامبر 1961
|
تاریخ رونمایی: -
|
وضعیت کنونی: فعال، در حال تولید
|
بکار گیرنده ها: ارتش ایالات متحده آمریکا
|
آغاز ساخت: 1962 تا کنون
|
تعداد ساخته شده: بیش از 1179 فروند
|
قیمت هر فروند: 35 میلیون دلار آمریکا در سال 2008 |
شینوک های ایرانی:
بر اساس توافق مهمی که بین شرکت امریکایی بوئینگ و شرکت ایتالیایی Elicotteri meridionali صورت پذیرفت نیرویی هوایی ۲۰ فروند از این هلیکوپتر را که شرکت ایتالیایی برایش ساخته بود در سال ۱۹۷۱ تحویل گرفت.
عکس بالا یک هلیکوپتر Ch-47C با شماره سریال ۵-۳۸۲ (متعلق به نیروی هوایی ) در سال ۱۹۷۷ در فرودگاه مهرآباد تهران.
بر اساس توافق مهمی که بین شرکت امریکایی بوئینگ و شرکت ایتالیایی Elicotteri meridionali صورت پذیرفت نیرویی هوایی ۲۰ فروند از این هلیکوپتر را که شرکت ایتالیایی برایش ساخته بود در سال ۱۹۷۱ تحویل گرفت.
شرکت ایتالیایی Elicotteri meridionali در آگوست سال ۱۹۷۶ در شهری به نام Frosinone واقع در جنوب شرقی رم تاسیس گردیدنخستین گروه ۲۰ فروندی از بالگردهای نیروی هوایی ایران با شماره سریالهای ۴-۲۰۰ تا ۴-۲۰۹ و ۵-۳۰۰ تا۵-۳۰۹ بود.پیش از تخویل این بالگردها به ایران شرکت بوئینگ نمونه هایی از این بالگرد را برای آزمایش در آب و هوا کویری و ارتفاعات به ایران فرستاده بود.برخی منابع بر این عقیده هستند که شش یا هشت فروند نخستین بالگردهای شینوک ایارن ساخت بوئینگ بوده است که توسط منبع معتبری تایید نشده است.
هوانیروز هفتاد فروند از این هلیکوپتر را در سالهای میان ۱۹۷۲ تا ۱۹۷۶ تحویل گرفت.شماره سریال این بالگردها ۵-۴۰۵۰ تا ۵-۴۱۱۹ بود ،البته ایران قراردادی برای تحویل ۵۰ فروند دیگر از این هلیکوپتر با شرکت Elicotteri Meridionali منعقد کرد که متاسفانه کنسل گردید.هرچند ذکر این نکته خالی از لطف نیست که شرکت Augusta در سال ۱۹۸۷ حداقل ۱۱ فروند از این هلیکوپتر را با شماره سریال نامعلوم به ایران تحویل داد.
پس از انقلاب اسلامی سیستم سریال بندی هواپیماها به یک – و چهار عدد تغییر یافت که سریال بندی کنونی انها نامعلوم است.همچنین برای سریال بندی هواپیمهای نظامی از هیچ ترتیبی تبعیت نشده است و از این رو تشخیص شماره سریالها تقریبا غیر ممکن است.زیر این شماره سریالها همیشه عددی داخل یه دایره وجود دارد که به نظر میرسد نشان دهنده شماره پایگاه عملیاتی بالگرد و یا هواپیماست.
بر اساس اطلاعاتی از منابع نامشخص ، شرکت پشتیبانی و نوسازی بالگردهای ایران (پنها) با مجموعه ای زنجیره ای و بسیار گسترده و مجهز (در ۱۶ مکان ) بطور کامل تمام مدلهای بالگردهای نظامی ایران را اورهال کرده و برخی قطعات آن را به روش مهندسی معکوس ساخته که این شامل chinook هم میشود.
منابع اذعان دارند که در دسامبر ۲۰۰۱ نیروی هوایی دارای ۱۴ فروند هلیکوپتر شینوک عملیاتی بوده است که از این میان ۵ فروند از بالگردهای زمان جنگ بوده اند که بطور کامل بازسازی شده بوند.شش فروند از این هلیکوپتر ها به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تحویل داده شد.هوانیروز نیز دارای ۴۵ فروند بالگرد شینوک عملیاتی در شرایط بسیار خوب بوده است.
پایگاههای عملیاتی بالگرد شینوک در سال ۲۰۰۰ :
تهران - پایگاه شکاری مهرآباد - پایگاه هوایی یکم تاکتیکی (TAB-1 )- پس از بکارگیری گسترده در جنگ طولانی هشت ساله تمامی بالگردهای شینوک ساخت آگوستا در پنها بازسازی کامل گردید و به سرویس بازگشت.این تعمیرات شامل تعمیرات اساسی و بالانس کردن Rotor Blade های اصلی بالگرد و همچنین ساخت ابزارهای مربوطه.
تهران - دوشان تپه - ستاد فرماندهی نیروی هوایی ارتش - که شامل بسیاری از قطعات با ارزش در انبارهای بزرگ خود میباشد.
تبریز - پایگاه شکاری تبریز – پایگاه دوم تاکتیکی (TAB-2 )- ستاد فرماندهی بالگردی در منطقه شمال کشورو همچنین پشتیبانی لجستیک پهپادها.بر اساس گزارشهای منابع اطلاعاتی ایران سه گونه مختلف از پهپادها را به روش مهندسی معکوس از روی محصولات روسی و یا کره ای ساخته است ، که دو فروند از این پهپادها در طی یک عملیات شناسایی در مرز با عراق در قصر شیرین در سالهای ۱۹۹۴ و ۲۰۰۰ سرنگون گشته اند.
همدان - پایگاه شکاری شهید نوژه - پایگاه سوم تاکتیکی (TAB-3 )- این پایگاه شامل تاسیساتی برای اورهال بالگرد میباشد.
کرمانشاه - پایگاه تاکتیکی پنجم (TAB-5 )- این پایگاه بزرگترین پایگاه بالگرد ایران میباشد که ۳۰۰ گونه مختلف بالگرد را در خود جای میدهد و شامل تاسیسات تعمیراتی و همچنین بازسازی و اورهال بالگرد و پهپاد میباشد.
شیراز – پایگاه شکاری شهید عباس دوران - پایگاه هفتم تاکتیکی (TAB-7 )- شامل تاسیسات آموزشی هوافضایی ،تونل باد و همچنین طراحی سیستمهای الکترونیکی و اوینیکی .
اصفهان - پایگاه شکاری شهید عباس دوران – پایگاه هشتم تاکتیکی (TAB-8 )- این پایگاه که به Helo-City مشهور است ستاد فرماندهی بالگردهای ایران است. در این استان (شاهین شهر) تاسیسات بسیار گسترده ای توسط شرکت Bell_Textron بنا نهاده شده است که توسط شرکت اوکراینی آنتونف برای ساخت هواپیمای IRAN-140 و همچنین تعمیر موتور بالگردها مورد استفاده قرار میگیرد.
بندرعباس - پایگاه نهم تاکتیکی (TAB-9 )- که پایگاهی مشترک بین هوانیروز و هوادریا ست و دارای تاسیسات تعمیراتی و آزمایشی است.همچنین این پایگاه مقر فرماندهی منطقه جنوب است.
چابهار - پایگاه دهم تاکتیکی(TAB-10 )- پایگاهی از مواد مرکب که توسط ایالات متحده بعنوان پایگاهی سه منظوره ساخته شده است که شامل بالگردهای هوانیروز نیز میشود.بخش عظیمی از این پایگاه در زیر زمین ساخته شده استهواپیماهای مختلفی که در این پایگاه به خدمت میپردازند بوسیله لیفترهایی مشابه ناوهای هواپیابر به روی زمین منتقل میشوند.برخی اطلاعات به این اذعان دارد که بالگردها از محفظه های زیر زیمنی به پرواز در می آیند.
امیدیه-پایگاه یازدهم تاکتیکی (TAb-11 )آقاجاری- این پایگاه که در طول جنگ با عراق تکمیل گردید بزرگترین دستاورد مهندسی و تاسیساتی وازرات دفاع ایرات است.این پایگاه شامل سه مرکز آموزشی تخصصی ،دو موسسه پژوهشی تکنیکی، یک مرکز پژوهش فیزیک، دو مرکز پژوهش بازسازی،لابراتوارهای توسعه اوینیک رادار موشکها،مراکز آزمایش و تاسیسات ساخت و توسعه تسلیحات بالگرد.
مسجد سلیمان - پایگاه دوازدم تاکتیکی(TAB-12 )- این پایگاه نوین ترین پایگاه ساخته شده ایارن میباشد و در طول جنگ ساخته شده است و میتواند تا ۲۰۰ فروند هواپیما و تعداد زیادی بالگرد تهاجمی/ترابری را در خود جای دهد .
مشهد - نزدیک ترین پایگاه به افغانستان میباشد که در آمادگی برای جنگی که نزدیک بود با طالبان رخ دهد توسعه یافت و مرکز فرماندهی منطقه شرق بالگرد میباشد و دارای تاسیسات تعمیرات و اورهال بالگرد نیز میباشد.
ایران در طول جنگ با عراق حداقل هشت فروند بالگرد شینوک خود را ازدست داده است.در یک روز بسیار بد در ۱۵ جولای ۱۹۸۳ یک فروند هواپیمای Mirage F-1 عراقی سه فروند بالگرد شینوک را که در ارتفاع پایین برای رساندن نیرو به خط مقدم در حال پرواز بود را هدف قرار داد.
در عکس بالگرد شینوک با شماره سریال ۵-۴۰۰۱ را مشاهده میکنید که رزمدگان ایرانی را در حوالی مرز عراق در سال ۱۹۸۶ پیاده میکند.
در زمان پیش از انقلاب دو فروند از این بالگرد در هنگام کمک رسانی به مجروحان زلزله در شمال کشور سقوط کرد.گزارشها اذعان دارد که ۱۰ فروند از این بالگرد برای بکاگیری قطعات آن اسقاط شده است ،همچنین طبق گزارشی در سال ۲۰۰۰ Blade های این بالگرد با توجه به دانش ایران در مواد مرکب از مواد کامپوزیتی ساخته شده و بکار رگفته شده است.
حدود ۲۱جولای ۱۹۷۸ چهار فروند از شینوکهای ایران ۱۵ تا ۲۰ کیلومتر وارد فضای شوروی در ترکمنستان میشوند .این بالگردها نخست توط یک MiG-23M به خلبانی A.V. Dem’janov رهگیری میشوند که وی این بالگردها را با بالگردهای شوروی اشتباه میگیرد ولی این بالگردها کمی پس از یام ماجرا بوسیله یک فروند MiG-23M دیگر به خلبانی V.I. Shkinder رهگیری میشود و وی بلافاصله دو فروند موشک R-60 (AA-8 Aphid) به سوی یکی از بالگردها شلیک میکند و تمام هشت سرنشین این بالگرد کشته میشوند،وی سپس با شلیگ توپ ۲۳ میلیمتری GSh-23L خود بالگرد دوم را مجبور به فرود در نزدیکی Gjaurs میکند.چهار سرنشین این بالگرد زنده میماند ولیبوسیله مرزبانان شوروی دستگیر میشوند .دوفروند شینوک دیگر نیز به سرعت به سمت فضای ایران فرار میکنند. مدت کوتاهی پس از این ماجرا شوروی به ایران اجازه میده که شینوک (۵-۴۰۹۲ )صدمه دیده را تعمیر کرده و چهار سرنشین آن را نیز به ایران بازمیگرداند.
عکس بالا که در سالهای ۱۹۹۷/۹۸ گرفته شده است از آخرین بالگردهای تحویلی به ایران میباشد (۵-۳۳۰۲).با اصلاحاتی که در ظاهر آن شده میتوان آن را با سالهای اولیه تحویل به ایران مقایسه کرد.Balde های ساخته شده در داخل ،توری محافظ در ورودی موتورها برای جلوگیری از ورود اشیاء اضافی به داخل موتورها و آرم نیروی هوایی در بین پنجره ها.
انتقال یک فروند هواپیمای C-47D Dakota از مهرآباد به دوشان تپه برای قرارگیری در موزه هوایی که هیچگاه به روی عموم باز نشد. توجه کنید که Rudder و بال این هواپیما جدا شده و دوdrag chutes که برای حفظ تعادل این هواپیما در طول Sling آن میباشد.
این عکس که در زمان جنگ گرفته شده یک فروند شینوک ایرانی را در حال انتقال یک پل ارتشی برای عبور از تنگه ها زاگرس نشان میدهد.
فضای داخلی شینوک
هلیکوپتر شینوک با شماره سریال ۴-۲۰۱ در زمان پیش از انقلاب.
هلیکوپتر شینوک با شماره سریال ۵-۴۰۶۱ در زمان پیش از انقلاب.
در یازدهم فوریه ۲۰۰۴ که جشنهای بیست و پنجمین سال پیروزی انقلاب در سراسر کشور جشن گرفته شد که مراسم اصلی در میدان آزادی تهران با حضور صد هزار نفر برگزار گردید.در طول مراسم چندین فروند بالگرد از نیروهای مختلف به پرواز درآمدند.