آشنایی با هواپیما جنگنده تورنادو

هواپیما جنگنده تورنادو

پس از جنگ جهاني دوم و توليد پيمان نظامي ناتو براي حفاظت اروپاي غربي در مقابل شوروي و پيمان نظامي "ورشو(warsaw pact)" ٫نيروهاي هوايي اين كشورها به هواپيماهاي بسيار گوناگوني مجهز شدند.استفاده از ابزارهاي گوناگون٫سردرگمي و چند دستگي استانداردهاي اين واحدها رابه دنبال داشت٫به نحوي كه فرماندهان ناتو تصميم به انتخاب جنگنده اي واحد و مشخص گرفتند .در دهه 1960 ٫بررسي گسترده اي براي اين منظور صورت گرفت و نتيجه آن توافقي ابتدايي از سوي انگلستان ٫آلمان غربي و ايتاليا با عنوان پروژه (پاناويا2000)شد.اجراي پروژه پاناويا 2000 به دهه 1970 كشيده شد و در اين سالها كنسرسيومي متشكل از سه كارخانه هواپيماسازي British aerospace از انگلستان MBBاز آلمان غربي و اير ايتاليا از ايتاليا٫در آلمان غربي به وجود آمد تا تحت هدايت هماهنگي اين امر صورت گيرد.لازم به ذكر است بعدها از طرحهاي اف-111 و اف-14 نيز بهره گيري شد.در اين ميان نقش انگلستان جدي تر و گسترده تر از بقيه بود به نحوي كه پس از آماده شدن نمونه غيرپروازي و تغيير پروژه به نام تورنادو به معناي توفان٫ انگلستان در دو گرايش حمله به زمين به صورت ضربتي ممانعتي و نوع دفاع هوايي پروژه مشترك ناتو را تكامل بخشيد.بنابراين ٫براي سهولت كار و تمايز عمليات دو مدل تورنادو به صورت منفرد به تشريح فني هر يك از آنها خواهيم پرداخت.

مدل ضربتي/نفوذي بازدارنده /شناسايي و رزم الكترونيك:

اين مدل نوع استاندارد هواپيماي تورنادو است .به عنوان يك جنگنده چندماموريته با تاكيد بر حمله به مواضع زميني٫تورنادو قادر به انجام عمليات در ارتفاع بسيار پايين و همه گونه شرايط جوي ٫براي حمله به هدف هاي پدافند شده به ويژه كشتي هاست.مقدورات حمل جنگ افزار تورنادو در حد بهترين هواپيماهاي ضربتي اريابي مي شود.رادار تورنادو از نوع جلونگر چند حالته با نرم افزار قابل برنامه ريزي Texas Instrument با سيستم تعقيب عوارض زمين است.در سيستم راداري تعقيب عوارض زمين ٫اطلاعات مربوط به مسير پرواز از جمله ارتفاع هر كيلومتر مربع مسير٫به صورت اعداد نمونه اي به كامپيوتر سيستم داده مي شود.پس از پرواز بر فراز منطقه دشمن٫براي جلوگيري از شناسايي به وسيله رادارهاي خصم٫رادار بهترين و در حقيقت كمترين ارتفاع را در اختيار خلبان قرار مي دهدو خلبان با انتخاب اين ارتفاع و تطبيق دايم با اطلاعات كامپيوتر ٫به راحتي مي تواند اقدام به عمليات و گريز نمايد.

كنترل الكترونيك فرامين پروازي يا به عبارت ديگر Fly By Wire براي نخستين بار در جنگنده تورنادو عملياتي شد.در اين سيستم كليه فرامين اعمال شده به وسيله اهرم كنترل به صورت علايم الكتريكي در آمده و به عمل كننده هاي هيدروليك هر قسمت مي رسد.بنابراين تمام رابطهاي معمول در هواپيما براي اعمال فرامين از ميان رفته و در نتيجه قابليت و اعتماد سيستم انتقال فرامين افزايش٫و وزن هواپيما كاهش مي يابد.در اين سيستم اگر هر گونه ايرادي براي انتقال فرامين پيش آيد از كانالهاي ديگر كامپيوتر پرواز باسيم بهره برده خواهد شد٫علاوه بر اين با برنامه ريزي كامپيوتر تمام اعمال ورودي هاي هوا و حركت بال هنگام پرواز مافوق صوت مورد كنترل قرار خواهد گرفت.بدين ترتيب تورنادو توانست به لقب سريعترين هواپيما در ارتفاع پايين پروازي دست يابد.ديگر وسايل الكترونيك پرواز شامل دستگاه نمايش سربالا و نمايش سر پايين ٫صفحه تلويزيوني رادار هواشناسي/رزمي در كابين جلو و سه نمايش دهنده ديگر وضعيت جنگ افزار در كابين عقب مي شود.حداكثر سرعت اين مدل در دريا 1480 كيلومتر در ساعت٫در ارتفاع 2337 كيلومتر بوده و سقف پروازي معادل 15240 متر و برد عملياتي با 3629 كيلوگرم جنگ افزار 1390 كيلومتر را دارد.

مدل دفاع هوايي:

نوع برتري هوايي و يا دفاع هوايي تورنادو ٫دقيقاْ حاصل نيازهاي انگلستان است.طرح انگليسي تورنادو براي جايگزيني هواپيماهاي رهگير مانند لايتنينگ در نظر گرفته شده بود.در حالي كه هم اكنون بسياري از كشورهاي جهان ٫من جمله عربستان تعدادي از هر دو نوع تورنادو را براي دفاع از مرزهاي شمالي خود برگزيده است.طرح دفاع هوايي تورنادو بر اساس نوع استاندارد ضربتي و تاكيد بر قابليت هايش در رزم هوايي٫ از جمله برد و سرعت خطي٫قابل ارزش و تعمق است.براي راحتي تعمير و نگهداري نوع دفاع هوايي٫80 درصد قطعات نوع ضربتي/ممانعتي٫در اين مدل به كار رفتهو جز دماغه هواپيما بدنه آن تغييري نكرده است.تغيير اصلي مدل دفاع هوايي در كابين هواپيما مشهود است.استفاده از نشان دهنده سرپايين جديد ٫رادار چند حالته ماركني/فرنتي به صورت پالس داپلر و سيستم كنترل آتش بالانگر /پايين نگر براي هوايت موشك هاي هوا به هوا به سمت هدف هاي بالا و يا پايين پرواز ٫چهره تازه اي به سيستم هاي الكترونيك پروازي بخشيده است.در اين ميان سيستم تشخيص دوست از دشمن٫دفاع در مقابل ضدعمل سينگر كه مرتبط با هواپيماي پيش اخطار Nimrod است و ناوبري اينرسي INS ثانوي ٫امكان تهاجم راداري بر عليه اين هواپيما را تقليل بخشيده است.نكته جالب در مورد نوع دفاع هوايي سيستم افزايش ديد خلبان VAS براي تشخيص چشمي هواپيماي دشمن از فاصله بسيار دور است.اين سيستم در كنار رادار مي تواند كمك هاي بسيار زيادي به خلبان خصوصاْ در نبردهاي تن به تن نمايد.در پايان بايد گفت انگليسي ها با طرح تورنادو دفاع هوايي به مقصد خويش دست يافتند و دفاع هوايي به گفته آنان مقدورات اين هواپيما در حد يا فراتر از هواپيمايي است كه قبلاْ يا فعلاْ در خدمت نيروي هوايي انگلستان هستند.

در زمان حاضر هواپيماهاي "تورنادو"، مجهزترين جنگنده‌هاي بمب افكن‌هاي جاسوسي در دنيا است.

به گزارش پايگاه اينترنتي دويچه‌وله (راديو آلمان)، تورنادو، پرسرعت ترين جنگنده ارتفاع پايين، حمل‌كننده موشكهاي هوا به هوا، هوا به زمين، ضد كشتي، موشك‌هاي كروز، مسلسل و بمب تا هشت هزار كيلوگرم و شعاع شناسايي تا يكهزار و ‪ ۲۰۰‬كيلومتر هستند، بدون آنكه در صفحه رادار ظاهر شوند.

اين هواپيماها با قابليت پرواز در كمترين ارتفاع ممكن با بالاترين سرعت و در هر شرايط جوي، داراي سيستم رادار تعقيب جنگنده‌هاي ديگر، ظرفيت حمل سلاح و تجهيزات بيش از هشت هزار كيلوگرم، حمل و پرتاب راكت و بمب‌هاي مختلف از جمله موشكهاي كروز، راكتهاي هوا به هواو راكتهاي ضد كشتي در نوع خود بي‌نظير هستند.

سيستم شناسايي تورنادو حتي از ارتفاع دو هزار متري، كوچكترين اهداف زميني را شناسايي مي‌كند. شعاع شناسايي محدوده‌اي تا هزار و ‪ ۲۰۰‬كيلومتر را دربرمي‌گيرد.

اين جنگنده بمب افكن‌هاي جاسوسي، مي‌توانند تا ارتفاعي نزديك به سطح درختان جنگلي پايين بيايند، ارتفاعي حدود ‪ ۶۰‬متر بالاي زمين كه حتي در شرايط اضطراري تا ‪ ۳۰‬متر هم كاهش پيدا مي‌كند.

ويژگي خاص بعدي، رديابي رادار دشمن است. سنسورهاي مخصوص تورنادو اين هواپيما را از صفحه رادار دشمن محو مي‌كند و تورنادو بدون اينكه در صفحه رادار ظاهر شود مسير رادار دشمن را رديابي و منهدم مي‌كنند.

طرح ساخت هواپيماهاي تورنادو كه در زمان حاضر جزو جنگنده‌هاي پيشرفته دنيا به شمار مي‌آيند، ‪ ۴۰‬سال پيش براي اولين بار ارائه شد. طرحي كه آغاز تحولي عظيم در صنعت هواپيماهاسازي بود. آن زمان شش كشور آلمان، فرانسه، ايتاليا، كانادا، هلند و بلژيك توافقنامه همكاري ساخت نوع تازه‌اي از جنگنده‌ها را امضا كردند و پس از مدتي انگلستان نيز به اين جمع پيوست.

هدف از ساخت اين هواپيماها، تجهيز يگان هوايي براي دفاع بهنگام بروز جنگ عنوان شد. طرحي كه بعدها تنها توسط سه كشور انگستان، آلمان و ايتاليا دنبال شد.

بر اساس يك توافق مشترك، طراحي بدنه هواپيما به متخصصان آلمان، جلوي بدنه و دم هواپيما به متخصصان انگليس و بال‌ها به متخصصان ايتاليايي سپرده شد. مدتي پس از پرواز اولين مدل اين نمونه، اين هواپيماي بي‌نام تورنادو به معناي گردباد نام گرفت.

اما پس از تولد تورنادو، هر كدام از كشورهاي سازنده به تكميل طرح اوليه و طراحي مدل‌هاي تازه‌تري پرداختند. در طراحي نمونه‌هاي بعد از طرح هواپيماهاي "اف ‪ "۱۴‬نيز استفاده شد.

در آغاز دهه نود ميلادي، آمريكا نيز تصميم گرفت ناوگان هوايي خود را به تورنادو مجهز كند. تصميمي كه بعدها تغيير پيدا كرد و جنگنده‌هاي "اف ‪"۱۶‬ جايگزين آنها شدند.

اما تورنادوها با طراحي موتورهاي پيشرفته‌تر و تغييراتي در كابين هواپيما مدل به مدل قدرتمندتر شد. مدلي كه ارتش آلمان در اختيار دارد با داشتن مخزن سوخت اضافي و قابليت سوخت‌گيري هوايي قادر به پرواز تا دورترين نقاط است.

از اين هواپيماها پيش از اين در جنگ كوزوو، درگيري‌هاي اوكراين، جنگ كويت و جنگ عراق استفاده شده است. در جنگ دوم عراق به كمك سيستم‌هاي شناسايي و رديابي تورنادو، قسمت اعظم ناوگان هوايي عراق در آشيانه‌ها رديابي و منهدم شدند.

هواپيماهاي تورنادو در اصل جنگده بمب افكن‌هايي هستند كه به غير از كشورهاي آلمان، انگلستان، ايتاليا و عربستان سعودي نيز آنها را در اختيار دارند.